Uitspraak Gerechtshof: Niet-juridisch kind maar wel de voordelen van de erfbelasting

Op 17 mei 2022 heeft het Gerechtshof in Leeuwarden een interessante uitspraak gedaan met betrekking tot de erfbelasting. Een kind heeft bij overlijden van de biologische vader recht op kindvrijstelling en het lagere tarief voor de erfbelasting, terwijl hij niet is erkend door zijn biologische vader.

Wat is de situatie
De belanghebbende in dit verhaal (hierna: kind X) is in 1996 geboren en op dat moment niet erkend door zijn biologische vader, omdat zijn moeder hier geen toestemming voor gaf. Zijn moeder en biologische vader hadden op dat moment geen relatie meer. Moeder wilde graag financieel onafhankelijk zijn. Op 5-jarige leeftijd wordt kind X erkend door de nieuwe partner van zijn moeder, zij zijn inmiddels getrouwd. In zijn jeugd wordt hij dan ook grotendeels door hem en zijn moeder opgevoed. Kind X heeft van jongs af aan al wel een goede omgangsregeling met zijn biologische vader, hij ziet hem regelmatig en ze gaan ook regelmatig samen op vakantie. Er was dan ook echt sprake van een ‘family life’. Kind X ervaarde het dan ook als het hebben van twee vaders.

In 2017 komt de biologische vader van kind X te overlijden, hij heeft hem in zijn testament opgenomen waardoor hij een erfenis ontvangt van € 501.803. De inspecteur van Belastingdienst stelt vast dat dit erfdeel van kind X niet valt onder de vrijstelling voor de erfbelasting voor een kind (2022: € 21.599), maar onder de vrijstelling van overige verkrijgers (2022: € 2.274). Daarnaast is de inspecteur van mening dat het erfdeel belast is met het hogere tarief erfbelasting (2022: 30%-40%) voor de overige gevallen, in plaats van met het lagere tarief bedoeld voor kinderen van de erflater (2022: 10%-20%).

Geschil
Kind X is juist van mening dat hij zowel gebruik mag maken van het kindvrijstelling als van het lagere tarief en is in beroep gegaan tegen de uitspraak van de inspecteur. De inspecteur heeft dit beroep ongegrond verklaard, waarna kind X beroep aantekende bij de Rechtbank Gelderland. Ook de Rechtbank verklaarde het beroep als ongegrond, kind X tekende daarom hoger beroep aan bij het Gerechtshof in Leeuwarden.

De inspecteur en kind X delen de mening dat er juridisch gezien maar één vader is, namelijk de nieuwe partner van zijn moeder die hem erkend heeft. Echter, kind X is van mening dat hij de biologische zoon is van zijn biologische vader. Omdat er in de Successiewet (erfbelasting) wordt gesproken over een kind wanneer er sprake is van bloedverwantschap, pleit kind X dan ook voor de vrijstelling voor het kind en het verlaagde tarief. Doordat kind X door de nieuwe partner van zijn moeder is erkend, betekent dit volgens kind X dan ook niet dat het bloedverwantschap met mijn biologische vader daarmee wordt verbroken. Daarnaast is er sprake van ‘family life’, waardoor hij niet als derde maar als kind behandeld moet worden.

De inspecteur vindt bloedverwantschap tussen de biologische vader en kind X onvoldoende om hem als kind van de erflater aan te kunnen merken. Daarnaast stelt hij dat er sprake is van bloedverwantschap met de vader die hem heeft erkend, de ‘family life’ situatie blijft hierdoor volgens hem buiten beschouwing. Dit omdat er, net zoals juridisch, geen twee vaders kunnen worden aangemerkt als bloedverwanten voor de erfbelasting.

Het Gerechtshof in Leeuwarden stelt kind X echter wel in zijn gelijk, waarmee hij zowel gebruik mag maken van het verlaagde tarief als van kindvrijstelling voor de erfbelasting. In de Successiewet staat dat het lage tarief en de vrijstelling kan worden toegepast bij de partner of de afstammelingen in de rechte lijn. Voor de bepaling wanneer er sprake is van een kind, aldus Hof Leeuwarden, moeten we kijken naar de Algemene Wet Rijksbelastingen (AWR). Daar is opgenomen dat er sprake is van een kind bij een eerstegraads bloedverwant en aanverwant in neergaande lijn.

Kind X is dus wel degelijk een afstammeling en een kind op basis van de definitie uit de AWR. De vrijstelling is van toepassing én bij betaalt “maar” 10-20% erfbelasting. Een besparing in dit geval van ruim € 100.000 aan erfbelasting! Dat gaat ergens over!

Wilt u weten wat uw mogelijkheden zijn met betrekking tot uw testament, erfenis(sen) en bijbehorende zaken, neem dan gerust contact met ons op!